انجام پروژه AHP فصل 4 پایان نامه (فازی و قطعی)

پروژه AHP معمولا برای رشته هایی مانند مهندسی صنایع، مدیریت، GIS و خیلی رشته های دیگر از جمله عمران و جغرافیا به کار برده می شود. این روش برای رتبه بندی عوامل به کاربرده میشود. ممکن است که این عوامل گزینه باشند؛ به عنوان مثال انتخاب یک خودرو از میان چند خودرو ی دیگر باشد و یا اینکه رتبه بندی شاخص ها باشند. به عنوان مثال دیگر، در GIS معمولا بعضی از عوامل محیطی و یا بعضی از عواملی که مربوط به زمین هستند نیاز است که رتبه بندی شوند. یا اینکه ممکن است که در مباحث تحصیلی و دانشگاهی، نیاز باشد برای ارزیابی معلمین تعدادی شاخص داشته باشیم و بخواهیم وزن شاخص ها را بدست بیاوریم. بعد از اینکه وزن این شاخص ها را بدست آوردیم میتوانیم از آن به عنوان یک مقیاس استفاده کنیم تا معلم ها را بسنجیم که این سنجش درواقع ارزیابی عملکرد معلمان، نتخاب گزینه از میان خودرو ها و مثال های دیگری که به آن پرداخت شد همه ی این ها از کاربرد های روش AHP است که در قالب پروژه AHP به آن پرداخته می شود. معمولا در پایان نامه و خیلی از مسائل دیگر از روش AHP استفاده میکنیم. در ادامه به معرفی پایان نامه و همچنین به روش AHP می پردازیم.

انجام پایان نامه AHP

پایان نامه آخرین مرحله از تحصیلات در مقطع کارشناسی ارشد هست که معمولا روش های تصمیم گیری چند معیاره و یا تصمیم گیری چند شاخصه که روش AHP که یکی از این رویکرد ها هست برای این پایان نامه ها به کاربرده می شود. البته در مقطع کارشناسی ارشد اگر پژوهش محور باشید حتما پایان نامه دارید و اگر آموزش محور باشید پایان نامه ندارید. اما پایان نامه نسبت به گذشته تفاوت هایی را دیده است از جمله اینکه در گذشته پایان نامه را در نمرات معدل تاثیرمی دادند و برای همین خیلی مهم بود که شخص نمره ی بالایی از پایان نامه کسب کند. همچنین همراه با پایان نامه تعدادی مقاله نیاز بود که شخص انجام بدهد تا بتواند نمره ی کاملی را دریافت کند. اما الان به این صورت نیست. در حال حاضر، افرادی که میخواهند پایان نامه را انجام بدهند خیلی فشار و استرسی ندارند آنها میتوانند پایان نامه را دفاع کنند بدون اینکه نمره ی آن در معدلشان تاثیری بگذارد.

برای انجام پایان نامه نیاز دارید که پنج فصل از این پایان نامه را انجام بدهید که هر فصل از آن یک سری الگو ها و ساختار های خاص خودش را دارد.

انجام پروپوزال روش AHP

قبل از اینکه بخواهید پایان نامه را انجام دهید نیاز است که پروپوزالی را هم تهیه کنید که پروپوزال در واقع مسیر پایان نامه ی را مشخص میکند. یعنی زمانی که قصد دارید پایان نامه ی خود را بنویسید نیاز دارید که یک راهنما و یک نقشه ی راه داشته باشید که مسیر را برای شما مشخص کند. پروپوزال نیز همین کار را برای شما انجام می دهد که نیاز است چندین ماه را صرف تهیه پروپوزال کنید و ایده های ناب خود را برای پروپوزال نگه دارید. زمانی که پروپوزال یا طرح واره یا طرح پژوهشی را ارائه می دهید نیاز است که ضرورت تحقیق و بیان مسئله و سوالات فرعی و اصلی مربوط به پژوهش و ادبیات موضوع را تهیه کنید.

در ادبیات موضوع مشخص می شود که تا چه اندازه با موضوع آشنا هستید و تا چه میزان از نوآوری و ناب بودن موضوع خود آگاهای دارید. برای قسمت ضرورت تحقیق بایستی ثابت کنید که موضوعی که به کار میبرید کاربرد خوبی برای جامعه و یا صنایع دارد. به همین خاطر نیاز دارید که بیان مساله و ضرورت تحقیق را بنویسید و توجیه کنید که شما قصد دارید این پایان نامه را انجام بدهید. بعد از اینکه پروپوزال به تصویب گروه و یا دانشگاه رسید باید برای مرحله ی بعد که پایان نامه است اقدام کنید در پایان نامه همینطور که قبلا هم اشاره شد باید پنج فصل را انجام بدید به ترتیب این فصل ها در زیر بیان میشود:

فصل اول روش AHP

فصل یک خلاصه ای از پروپوزال شما می باشد که در این فصل باید تمام مطالبی که در پروپوزال بیان شده است را بکار ببرید از جمله بیان مسئله، ضرورت تحقیق، سوالات اصلی و فرعی مسئله، فرضیات مسئله، محدودیت های تحقیق، تعریف واژگان و موارد دیگر. و خیلی چیز های دیگری که نیاز هست در فصل یک بیارید باید به آنها اشاره ای کنید. در واقع همانطور که گفته شد فصل یک همان پروپوزال مربوط است که تسلیم دانشگاه کردید.

فصل دوم روش AHP

درفصل دوم از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی که یکی از فصل های مهم پایان نامه است باید در رابطه با ادبیات موضوع بنویسید یا به اصطلاح مرور ادبیات بنویسید. در ادبیات موضوع بایستی بپردازید به مقالاتی که تا به حال کار شده، مقالاتی که آنها را خوانده اید و نشان می دهد که با دید کافی در این راه قدم گذاشته اید و موضوعی که انتخاب کرده اید منحصر به فرد است و کسی دیگر موضوع را انجام نداده است. زمانی که قصد دارید مرور ادبیات را بنویسید بایستی آن را به دو قسمت تقسیم کنید. مطالعات داخلی و مطالعات خارجی.

مطالاعات خارجی و مطالعات داخلی در قسمت مربوط به خود قرار گیرند. نحوه رفرنس دهی را مشخص کنید. ممکن است که رفرنس دهی اتوماتیک را انتخاب کنید که میتوانید در گوگل سرچ کنید و متوجه شوید که انواع رفرنس دهی به چه صورت است. همچنین اینکه نوع رفرنس دهی به شما کمک میکند پایان نامه ی استانداردی داشته باشید و اینکه زمانی مطالب را جا به جا میکنید رفرنس ها هم در قسمت منابع جا به جا می شوند. پس نگرانی برای شماره گذاری مجدد آنها ندارید و رفرنس های شما اصلا بهم نمیخورند.

یکی دیگر از موضوعاتی که در مرور ادبیات رویکرد فرایند تحلیل سلسله مراتبی خیلی مهم است این است که به شکل نظام مند نزدیک شوید. به عنوان مثال برای روش AHP در ابتدا در رابطه با روش های تصمیم گیری چندمعیاره یا روش های تصمیم گیری چند شاخصه ای که برای مسئله خود بکار برده شده بپردازید. بعد از اینکه این مسائل را تشریح کردید و این مقالات را بررسی کردید در قدم بعد اشاره کنید که چرا دیگران از روش AHP استفاده کرده اند؟ یعنی به طور خاص تمرکز میکنید روی مسئله ی AHP و اگر موضوع شما فازی بود حتما در مورد AHP فازی صحبت می کنید اما اگر AHP غیر فازی بود از به کار بردن فازی در پایان نامه و فصل دوم خود اجتناب کنید. چون ممکن است شما را به سمتی ببرد که شخص خواننده یا داور از شما بپرسد که چرا شما به کار نبردید. وقتی که یک روش کاملتر وجود دارد، چرا شما آن را به کار نبرده اید؟ پس بهتر است که از اشاره به موارد اضافی در فصل دوم و در بررسی مقالات حتما خودداری کنید. همچنین پایان نامه ای که می نویسید، به خصوص در مورد تحلیل سلسله مراتبی، بایستی حداقل هفت مقاله و یا پنج مقاله مربوط به سال جدید باشد. که به عنوان مثال برای سال جاری بایستی تعداد پنج مقاله حداقل مربوط به سال 2020 برای روش AHP داشته باشید برای اینکه نشان دهد مرور ادبیات تا لحظه دفاع همراه شما بوده است و از منحصر به فرد بودن اون مطمئن هستید.

برای نوشتن فصل دوم راحت تر میتوانید حتی مقلات و پایان نامه های دیگران را نگاه کنید در مقالات و پایان نامه هایی که مربوط به سال جاری هستند خیلی از افراد مقالات را دسته بندی میکنند و همه کار ها را انجام میدهند. مقالاتی که دسته بندی میکنند برای مرور ادبیات هم میتوانید مورد استفاده قرار بگیرند. اما فراموش نکنید که اگر در پایان نامه ی خود قسمتی از پایان نامه ی دیگری را کپی کنید حتما در سیستم همانند سازی بررسی می شود و پایان نامه رد میشود. در این صورت بایستی یک پروپوزال جدید تهیه کنید و یا اینکه همان پایان نامه ای که رد شده چند ماه بعد دفاع کنید که در بیشتر مواقع نیاز هست که شهریه ثابت بپردازید. در کل، هزینه های زیادی برای شما دارد. ضمن اینکه در زمان دفاع حتما داور هایی که قبلا بودند همان داور ها شرکت می کنند و دید منفی نسبت به شما پیدا می کنند. پس حتما اگر از مطالب دیگران استفاده می کنید مطالب را پارافریز کنید.

پارافریز یعنی مطالب را بخوانید و هرچقدر ازمطالب را متوجه شدید بنویسید بدون اینکه ظاهرش شبیه آن مطلب باشد اما در مفهوم قطعا آن مطلب را می رساند و یکسان است. اما اگر بخواهید کار را درست تر انجام دهید، بیایید مقالات را جست و جو کنید و آن ها را رایگان دانلود کنید. بعد از اینکه این مقالات را دانلود کردید، چه فارسی و چه انگلیسی، با خواندن قسمت چکیده و عنوان آن می توانید در رابطه با آن عنوان مرور ادبیات بنویسید. در رابطه با مرور ادبیات نوشتن میتوانید که به چند مورد اشاره کنید. اول اینکه اشاره کنید موضوع در رابطه با چه چیزی بوده و دوم اینکه برای چه صنعتی به کار برده شده است. در واقع در رابطه با چه چیزی بوده است. همچنین، روشی که با کاربرده را نیز بررسی کنید.

پس اگر در پایان نامه ای که بررسی میکنید از روش های مختلفی استفاده کرده بود و موضوع شما در رابطه با موضوع AHP بود، نیاز نیست که مطالب بیشتری را توضیح دهید و کار خودتان را خراب کنید؛ مگر اینکه آن مقاله به طور مستقیم از روش هایی استفاده کرده باشند که این روش ها خیلی نزدیک به روش هایی باشد که شما به کار برده اید به عنوان مثال روش ای ان پی و ای اچ پی. اما در فصل دوم شما قبل از اینکه بخواهید مرور ادبیات را بنویسید میتوانید از روش هایی که به کار می برید در فصل دوم صبحت کنید یعنی اگر شما از روش AHP استفاده می کنید در فصل دوم قبل از شروع مرور ادبیات، روش AHP را تشریح کنید و در مورد نحوه ی محاسبات در روش تحلیل سلسله مراتبی مطالبی را عنوان کنید.

فصل سوم روش AHP

در فصل سوم که این فصل مربوط می شود به مطالعه ی موردی و روش تحقیق، که با عنوان روش تحقیق شناخته می شود. در این فصل می توانید در مورد مطالعه ی موردی خودتان و روش تحقیقتان صحبت کنید. پس برای روش AHP میتوانید در ابتدای فصل سوم در ارتباط با جامعه ی آماری خودتان صحبت کنید. معمولا، در تکنیک AHP یا روش سلسله مراتبی جامعه اماری افرادی می شوند که در آن شرکت حضور دارند و نمونه ی شما هم برابر با آن جامعه می شود چرا که برای مسائل تصمیم گیری چند شاخصه ای و بخصوص روش AHP چون تعداد کارشناسان و افراد تصمیم گیرنده معمولا کمتر از بیست و نه نفر است و با استفاده از فرمول کوکران برای جامعه ی آماری کمتر از بیست و نه و یا بیست و هشت حجم نمونه و یا جامعه ی آماری برابری داریم، بنابراین تمامی آن افراد و پرسنل جامعه ی آماری و نمونه ی آماری ما می شوند. پس بایستی با تمامی این افراد مصاحبه کنیم. پس در فصل سوم به این مورد اشاره می کنیم.

قلمرو زمانی مشخص می کند که مربوط به چه سالی هست و داده هایی که جمع آوری کردید به چه صورت جمع آموری شده و هچنین این که مطالعه موردی که برای آن این تحقیق را انجام می دهید نیاز است که کاملا تشریح شود و از به کار بردن مواردی که به پایان نامه شما مربوط نیست اکیدا خودداری کنید. روش هایی که به AHP مربوط نمی شوند حتما آن هارا حذف کنید و فقط در قسمتی که در ارتباط با مطالعه موردی خودتان است فقط و فقط در مورد آن شرکت نه در ارتباط با اهدافش بلکه درمورد مواردی که قصد دارید به عنوان شاخص و یا معیار و یا گزینه با آن ها رفتار کنید بهتر است که در مورد آن ها بنویسید. در کل، وارد حاشیه نشوید. اگر شما معیار و یا زیر معیاری در نظر میگیرید در این فصل باید آن ها را تشریح کنید. اگر معیار شما هزینه است، نباید به هزینه گفتن اکتفا کنید. شما باید این را تشریح کنید که هزینه چه نوع هزینه ای هست. بعلاوه، نوع معیار های شما هم بایستی مشخص باشد که معیارهای شما آیا مثبت هستند و یا معیار های منفی. معیارهای مثبت معیار هایی هستند که هرچقدر بیشتر باشند بهتر است و آن هایی که منفی هستند هرچقدر کمتر باشند بهتر است. به عنوان مثال هزینه هرچقدر کمتر باشد بهتر است پس به عنوان شاخصه منفی است اما معیاری مانند سود و یا کیفیت که هرچقدر بیشتر باشد بهتر است یعنی معیارهایی با جنس مثبت هستند.

اما در فصل دوم گفتیم که می توانید به روش AHP اشاره کنید، قبل از نوشتن مرور ادبیات. در این فصل هم میتوانید این کار را انجام دهید اما به شرط این که روشی که شما در AHP  به که می برید متفاوت تر باشد. به عنوان مثال شما ساختار سلسله مراتبی را می توانید در این فصل بیاورید زیرا ساختار سلسله مراتبی که به کار می برید منحصر به فرد است و مربوط به مقاهیم اولیه و تعریف روش AHP نمی شود. یعنی در فصل دوم می توانید در رابطه با مفاهیم موضوع خیلی عمومی و جنرال صحبت کنید و مباحثی که خیلی منحصر به فرد است و مربوط به تحقیق شما می شود آن ها را در فصل سوم توضیح دهید.

فصل سوم برای شما مشخص می کند که اطلاعات و مطالعه ی موردی که شما دارید آنها را بیاورید و در این قسمت تشریح کنید و شخصی که بعد از شما قرار است پایان نامه را بخواند حتما روی این فصل تمرکز می کند و می بیند که آیا مطالبی را که درآن به کار بردید در این فصل به کار بردید و یا نه. حتما بایستی که هر مطلب را دقیقا در جایی که مربوط به آن هست توضیح دهید چرا که شخصی که قرار است پایان نامه شما را داوری کند دقیقا به آن قسمتی می رود که انتظار دارد مطلب شما باشد. اگر نباشد ممکن است که به عنوان یک سوال در جلسه دفاع از شما بپرسد و شما هم ادعا می کنید که آن مطلب را گفتید و آن شخص اشتباه می کند. اما در واقعیت این شما هستید که این اشتباه را مرتکب شده اید و داور به اندازه کافی زمان نگذاشته است که بخواهد کار شما را بخواند.

واقعیت این است که با این هزینه هایی که به این افراد پرداخته می شود کسی این کارها و این پایان نامه ها را کامل نمی خواند مگراینکه شخص یا خیلی مشتاق باشد و یا اینکه بخواهد به کار گیر بدهد؛ که همچین افرادی به ندرت پیدا می شوند.

در انتهای هر فصل در فصل اول تا فصل پنجم بایستی یک سری نتیجه گیری بنویسید فصل پنجم که کلا نتیجه گیری و جمع بندی است. پس در انتهای فصل اول تا فصل چهارم، شما باید نتیجه گیری بنویسید. اما این نتیجه گیری مربوط به مطالب گفته شده و تشریح آنها نیست. باید نهایتا در چهار و یا پنج خط مطالب را پوشش دهید و به آن ها اشاره کنید. یعنی در فصل دوم، شما کافی است فقط اشاره کنید که مبانی نظری موضوع AHP در این فصل تشریح شد و به مطالعات داخلی و خارجی در حوزه ی تصمیم گیری چند شاخصه پرداخته شد؛ و به طور خاص روش تحلیل سلسله مراتبی مورد بررسی قرار گرفته بعلاوه مطالعات تا سال دوهزارو بیست بررسی شده اند که براساس بررسی های به عمل آمده موضوع فلان تاکنون مطالعه نشده بود. همین کافی است.

فصل چهارم روش AHP

فصل چهارم مهم ترین فصل از پایان نامه ی شما هست و مخصوصا پایان نامه ی AHP، در روش  AHP فصل چهارم قلب پایان نامه ی شماست. اگر روش تتحلیل سلسله مراتبی AHP نمی دانید، می توانید آموزش های ما را مشاهده فرمایید. تمام محاسبات را بایستی در این فصل بیاورید و هرکدام از آن ها را تشریح کنید. پس پایان نامه ی که شما برای روش AHP مینویسید اول از همه نیاز است که شما یک پاراگراف کوتاه از فصل چهارم بنویسید. برای هرکدام از فصل ها از جمله فصل سوم حتما اشاره کنید که در این فصل چه چیزهایی قرار است که تشریح شود و بعد از این که این مطالب را نوشتید می پردازید به باقی فصل. در فصل چهارم بعد از مقدمه در رابطه با داده ها صحبت می کنید و اینکه زمانی که محاسبات را انجام داده اید به چه صورتی بوده است. میتوانید داده ها را هم در فصل سوم بیاورید و یا اینکه در ابتدای فصل چهارم بیاورید. حتی میتوانید زمانی که داده های شما زیاد هستند آن ها را به صورت پیوست بیاورید و در داخل متن به آن ها ارجاع دهید. اما در مسائلی مثل مسئله AHP که تعداد داده ها خیلی زیاد نیستند شما می توانید آنها را در همین فصل بیاورید. اگرچه خیلی از مسائل که تعداد سطر ها زیاد هستند ممکن است که تعداد جدول مقایسات زوجی آنقدر زیاد باشد که نیاز باشد شما آنها را در قسمت پیوست بیاورید.

اما در روش AHP و در فصل چهارم پایان نامه شما ممکن است که قصد داشته باشید برای تصمیم گیری گروهی تعداد بیشتری پرسشنامه تهیه کنید. یعنی در قسمت پرسشنامه گروهی ممکن است که تعداد تصمیم گیرندهای شما حتی 100 نفر باشد. بع عبارتی شما به ازای هر جدول مقایسات زوجی 100 جدول مقایسات زوجی دارید. در چنین مسائلی، اطالاعاتی که در این فصل می آورید فقط کافی است که جدول مقیسات زوجی یک کارشناس به عنوان نمونه برای فقط معیار ها بیاورید و بعد از آن جدول مقایسات زوجی برای ادغام سایر جدول های مقایسات زوجی را در این فصل ذکر کنید. اگر تعداد این جدول ها خیلی زیاد بود می توانید برخی از آن ها را در پیوست بیاورید. اما در تصمیم گیری گروهی و روش AHP گروهی حتما شما باید ملاک را جدول مقایسات زوجی قرار دهید و نه پرسش نامه ها و جدول های به دست آمده از تک تک آن افرادی که پاسخ دهنده شما بوده اند. در فصل چهارم علاوه بر اینکه به ساختار سلسله مراتبی و روش AHP  اشاره می کنید در ادامه به مقدار ناسازگاری هم بایستی اشاره کنید و در تحلیل خود بنویسید که این مقدار آیا کمتر از 1/0 بوده و یا بیشتر؛ و آیا این مقدار قابل قبول است و یا نه. حتما اشاره کنید پایان نامه ای که تهیه شده و تحقیقی که انجام شده در چند مرحله پرسشنامه های روش سلسله مراتبی را ارجاع دادید تا زمانی که شما به جدول مقایسات زوج سازگار دسیده اید. حتما بایستی این مطالب در پایان نامه ذکر شود.

برای هر جدول مقایسات زوجی وزن هایی بدست می آید که آن وزن ها را هم نیاز است که توضیح دهید که از بین شاخص ها گزینه ها و هر عاملی که در حال بررسی هست مشخص کنید که کدام یکی وزن بیشتری گرفنه و ترتیب آنها را بر اساس رتبه ای که گرفتند که این رتبه متناظر با بالاترین وزن هست آن ها را مشخص کنید و در ادامه بنویسید به عنوان مثال تحلیلی که شما می نویسید عاملی که بالاترین وزن را گرفته میتوانید بنویسید و اشاره کنید که این عامل با وزن فلان رتبه ی اول را کسب کرده و در ادامه شاخص های فلان با وزن فلان رتبه های بعدی را کسب کرده اند برای تمام جدول مقایسات زوجی بایستی این تحلیل را تکرار کنید و به این اکتفا نکنید که اعداد در جدول ذکر شده اند و نیازی نیست به آن ها اشاره کنید چون ممکن است که شخص از روی جدول نتواند بخواند و بایستی درآن متن به آنها اشاره کنید که برای شخص خیلی راحت تر باشد که بخواهد پایان نامه ی شما را دنبال کند.

بعد از گفتن مطالب در ارتباط با جدول مقایسات زوجی بایستی در رابطه با ماتریس تصمیم صحبت کنید این که وزن هایی که به دست می آید نورمالایز می شوند بایستی و که این وزن ها و ماتریس های تصمیم قرار داده بشوند. این ماتریس های تصمیم از سطح و لایه های پایینی در لایه ها و سطح های بالای ضرب می شوند. بعد، وزن گزینه ها به دست می آید. پس شما یک مورد دیگر که خیلی مهم است در فصل چهارم پایان نامه تان بیاورید در مورد همین ماتریس های تصمیم هستند که وزن هایی که به دست می آید حتما بایستی در ماتریس های تصمیم آن هارا وارد کنید. بعد اینکه این وزن ها را وارد کردید عملیات ضرب را انجام دهید تا عددهایی که یک وزن تجمعی هستند را بدست بیاورید. در این مرحله کار شما به اتمام می رسد. سپس، شما نیاز دارید تفسیر نتایج کنید. در نرم افزار اکسپرتچویس میتوانید زمانی که روش AHP را در این نرم افزار پیاده می کنید به قسمت تحلیل نتایج بروید. به قسمتی که مربوط به آنالیز روش AHP در نرم افزار اسپرچویس هست بروید که در این قسمت شما می توانید معیار ها و عواملی که دارید را آنالیز کنید. یعنی زمانی که شما تغیراتی را روی ستون جدول که که مد نظر ما است را اعمال کنید و تغییرات را مشاهده کنید. بدون اینکه محاسبات تغییر کنند و یا داده هایی که ما در نرم افزار وارد کردیم تغییر کنند. از آن ها یک بک آپ گرفته میشود و روی آن کار می شود که زمانی که معیار ها را بالا و پایین میکنیم و وزن های آن هارا تغییر می دهیم بایستی که رتبه یا وزن گزینه های ما تغییر کند. زمانی که این اتفاق افتاد نشان می دهد که کاری که ما انجام داده ایم درست بوده است. از این لحاظ که گزینه و مواردی نبوده است که ما از قبل رتبه ی آن ها را بدانیم و مواردی نبوده اند که قابل پیش بینی باشند و ما بدون محاسبات آن ها را بتوانیم پیش بینی کنیم. در واقع این آنالیز به ما این مطلب را می رساند که حتما نیاز است که برای هر پایان نامه ی روش AHP ما این آنالیز را انجام دهیم.

اگر بخواهیم به صورت یک مثال بیان کنیم اصطلاحا میگویند که آن ها باید قابل قیاس باشند (be compareable). معمولا زمانی که شما قصد دارید آن ها را رتبه بندی کنید، اگر می خواهید براساس دو معیار کیفیت و سرعت، پراید و بنز را مقایسه کنید این اصلا نیاز به هیچ مقایسه و هیچ محاسباتی ندارد چون بنز هم سرعت بالاتری دارد و هم کیفیت بالاتری. پس زمانی که ما میدانیم یک گزینه در تمام شاخص هایی که قصد داریم مقایسه کنیم رتبه ی اول را دارد و گزینه ی بعدی همان رتبه را دارد این جا ما اصلا نیازی به محاسبه نداریم؛ و در واقع روش های تصمیم چند شاخصه به خصوص روش AHP برای غلبه بر این ابهام و یا دشواری در تصمیم گیری ابدا شده اند که ما بتوانیم زمانی که تعداد شاخص های گوناگون داشتیم که برخی کیفی و برخی کمی بودند محاسبات را انجام دهیم؛ و خیلی راحت تر نتایج را بدست آوریم. در صورتی که ذهن انسان قابلیت آنالیز مسائل با تعداد معیار ها یا شاخصه ها ی چند گانه را ندارد مخصوصا زمانی که این معیار ها برخی مثبت و برخی منفی باشند و زمانی که برخی از معیار ها کیفی و برخی دیگر کمی باشند این بر پیچیدگی مسئله می افزاید.

پس با توجه به این توضیحات عقیده ی بنده این است که پایان نامه ای که این آنالیز ها را در آن جا ندهد و در فصل چهارم AHP این موراد را در نرم افزار اکسپرچویس استفاده نکند اعتبار کافی را ندارد و ممکن است که این محاسبات به صورت دستکاری اعداد به دست آمده و یا اینکه اصلا آن مسئله توجیه نداشته باشد. پس ممکن است که با همین یک نکته ی کلیدی و خیلی ساده حتی کل پایان نامه زیر سوال برود. چرا که زمانی که داور، به اصطلاح یک داور کار درست، پیدا بشود و بیاید این قسمت را نگاه کند و متوجه بشود که اصلا گزینه ها و شاخص های شما قابل قیاس با هم دیگر نیستند بهترین کاری که میتواند انجام دهد این است که آن پایان نامه را کلا رد کند و این در واقع تصمیم درستی است که آن شخص از لحاظ وجدانی بابت آن هزینه می دریافت می کند؛ و باید آن را انجام دهد. پس باید مواظب باشید چون ممکن است که کار شما گیر یک داور با وجدان کاری بیفتد .

اما در فصل بعدی که ما فصل پنجم می دانیم، در این فصل به مباحث فصل چهارم پرداخته می شود که درواقع فصل پنجم مقدار هشتاد درصد از فصل چهارم را دارد و بیست در صد آن مربوط به فصل های دیگر می شود.

فصل پنجم روش AHP

شما در فصل پنجم و مستقیما جمع بندی می کنید در ابتدای جمع بندی به فصل های یک، دو و سه اشاره میکنید. که در این فصل ها اشاره میکنید چه کار هایی را انجام داده اید و به چه نتایجی رسیده اید. در فصل اول و دوم و سوم که شما نتایج محاسباتی ندارید میتوانید به نتایج مرور ادبیات و گپ هایی که وجود داشته اشاره کنید. پس به طور کلی و خلاصه در قسمت مربوط به توضیحات فصل های اول و دوم و سوم میگویید که چه مباحثی در این فصل ها وجود داشته اند و بعد از آن به فصل چهارم اشاره کنید که در این فصل چه نتایجی به دست آمده است. و چه گزینه هایی رتبه های بهتری کسب کرده اند. در فصل پنجم روش AHP شکل و جدولی نباید به کار ببرید اگر شما در فصل پنجم پایان نامه AHP خود از شکل یا عکس استفاده کنید مشخص خواهد شد که شما آشنایی کامل با پایان نامه نویسی را ندارید. برای همین ممکن است که شما را رد کند و شما هیچ پایان نامه ای را نمی توانید پیدا کنید که فصل پنجم آن شکل و جدول داشته باشد.

نتایجی که شما باید به آن ها اشاره کنید نتایجی نیستند که شما تک تک از جدول مقایسات زوجی تکرار کنید؛ بلکه در اینجا نتایج را به صورت خلاصه توضیح می دهید و ذکر میکنید از بین شاخص هایی که داشتید کدام یک بالا ترین و کدام یک پایین ترین رتبه را داشته اند و نیازی به آوردن وزن آنها نیست. کافی است که فقط نتایج پایانی جدول ها را بیاورید و همچنین اشاره کنید به تمام جدول های مقایسات زوجی دارای مقدار ناسازگاری قابل قبول هستند؛ و اشاره کنید که در چند مرحله شما توانسته اید که به این مرحله برسید تا تمام پرسش نامه های دارای مقدار ناسازگاری قابل قبولی باشند. از آوردن اطلاعات مربوط به مقدار ناسازگاری در رابطه با تک تک جدول های مقایسات زوجی خودداری کنید و اکتفا کردن به همین یک جمله که تمام جدول مقدار مقیاس قابل قبول داشته اند بسنده کنید.

برای پیشنهاد های آتی هم بایستی چند مورد را حتما پیشنها بدهید که این پیشنهادات به صورت کاربردی باشند. مثلا پیشنهاداتی نباشند که در آن فقط یک پارامتر را تغییر دهید و آن را به عنوان یک پیشنهاد مطرح کنید. پیشنهاداتی که ممکن است در هر مسئله تصمیم گیری چند شاخصه به خصوص روش رویکرد سلسله مراتبی بشود از آن ها استفاده کرد در زیر به آنها اشاره میکنیم. میتوانید آن هارا تغییر دهید و برای پایان نامه خودتان استفاده کنید.

توسعه پژهش حاظر برای مسائل مشابه

یکی اینکه می توانید ذکر کنید که این تحقیقات برای تحقیقات مشابه به کار می رود یعنی اگر شما برای صنعت حمل و نقل ریلی مسئله ای را انجام دادید شما می توانید اشاره کنید که این تحقیق قابل توسعه برای صنعت حمل و نقل است؛ مانند صنعت اتوبوس رانی و همچنین متروها و قطار های شهری. به این صورت شما می توانید آن ها را توسعه دهید چون زمانی که شما این ایده را مطرح می کنید تعداد معیار ها و زیر معیار ها و همچنین شرایط مسئله مقداری متفاوت تر خواهد شد. و شما به درستی به مسئله اشاره کرده اید که این پدیده و مطالعه می تواند به درستی در آن به کار برده شود و همچنان نوآوری خودش را داشته باشد.

انجام این تحقیق برای حالت های فازی و خاکستری

به این نکته می توانید اشاره کنید که میتوانید این تحقیق را برای AHP  فازی به کار ببرید. اما از گفتن مزیت های AHP فازی و AHP  خاکستری نسبت به روش AHP  اکیدا خودداری کنید؛ زیرا کار خودتان را زیر سوال می برید. فقط ذکر کنید که می توانید این رویکرد را با استفاده از رویکرد های فازی نیز حل کنید و نتایج را مقایسه کنید.فقط همین.

در این قسمت نحوه ی نوشتن پایان نامه به روش تحلیل سلسله مراتب به پایان می رسد و در ادامه روش AHP را تشریح می کنیم و قدم های این روش را با هم طی می کنیم.

مراحل انجام پروژه AHP

قدم اول: ترسیم ساختار سلسله مراتبی مسئله

اولین قدم که در روش تحلیل سلسله مراتبی بایستی حتما طی بشود این است که ساختار مسئله رسم شود، ساختار مسئله به شما کمک می کند که شما دید کاملی داشته باشد از اینکه مسئله ی شما تعداد معیار و گزینه هایش چه تعداد هست؛ و تعداد سطح های مسئله ی خود را بدانید. برای سطح معیار ها فقط یک جدول مقایسات زوجی دارید. برای سطح زیر معیار ها به تعداد معیار های خودتان جدول مقایسات زوجی دارید و برای سطح گزینه ها به تعداد زیر معیارهای خودتان جدول مقایسات زوجی دارید.

قدم دوم: تشکیل جدول مقایسات زوجی و محاسبه اوزان

در قدم دوم بایستی جدول مقایسات زوجی را تشکیل دهید و این جدول ها را پرکنید. هر جدول بالا و پایین قطر اصلی آن مع هم هستند یعنی سلول مربوط به سطح i و ستون j با سلول مربوط به سطح j و ستون i برابر است. اگر شما از مقیاس اعداد بیش تر از یک استفاده می کنید، می توانید مقایس پنج تایی و نه تایی باشد. مع به صورت یک تقسیم بر آن عدد بیان می شود؛ و اگر از مقیاسی بین صفر تا یک استفاده می کنید مع به صورت یک منها ی آن عدد می باشد. چرا که زمانی که شما بخواهید مع را به صورت یک تقسیم بر عدد مربوطه داشته باشید؛ قطعا عددی که در بازه ی صفر و یک است مع آن عددی بیش تر از یک می باشد و این روش متناقض با مفهوم روش AHP  هست.

قدم سوم: تهیه پرسشنامه روش AHP

در قدم بعدی بایستی که پرسش نامه را برای روشAHP  تهیه کنید. در این پرسش نامه تعداد سوالاتی که شما نیاز دارید به تعداد سلول های جدول مقایسات زوجی تقسیم بر دو و منهای سلول ها که در قطر اصلی هستند. در جدول مقایسات زوجی قطر اصلی همیشه یک است و پایین قطر اصلی مع بالای قطر اصلی است.

پس در این جا اگر شما تعداد n شاخص داشته باشید و به عبارتی جدول مقایسات زوجی شما بعد n در n داشته باشد، تعداد سوالاتی که باید طراحی کنید برابر است با

. یعنی برای یک جدول مقایسات زوجی از بعد ده باید چهل و پنج سوال طراحی کنید؛ و اگر تعداد کارشناس های شما بیشتر باشد تعداد این سوالات بیشتر می شود. یک سری از روی پرسش ها کپی می کنید و به افراد دیگر تحویل می دهید. اما در محاسبات آنالیزی که برای هر جدول مقایسات زوجی به کار میرود برای کارشناس بعدی عینا به کار رفته می شود و تمام این جداول مقیاسات زوجی بایستی مقدار مقایسات قابل قبولی داشته باشند.

در پرسش نامه ی روشAHP  شما در صفحه ی اول خودتان را معرفی می کنید به همراه توضیحات در ارتباط با پروژه و اینکه این پروژه با چه هدفی و برای کدام سازمان انجام می شود. اگر در مورد روشAHP برای یک صنعت و برای پایان نامه ی شما می باشد؛ بهتر است که در صفحه ی اول به این موارد اشاره کنید و در پایان اسم خود و استاد راهنما یتان را بنویسید و محلی هم برای امضای دو طرف قرار دهید. که ما در ادامه نمونه پرسش نامه تکنیک تحلیل سلسله مراتبی را قرار داده ایم که می توانید روی آن کلیک کنید و نمونه پرسش نامه را دانلود کنید فرمت این فایل هم word هست.

پرسش نامه ی شما دو الگو می تواند داشته باشد

الگوی اول می تواند به صورت یک نوار از پنج تا نه را می تواند داشته باشد و در سمت چپ آن هم یک تا نه یا یک تا پنج. اما می تواند که جدول مقایسات زوجی باشد که مستقیما آن را تحویل دهید و از شخص بخواهید اطلاع مربوط به مقایسات خودش را در آن قرار دهد. اما هر روشی که باشد چه استفاده از جدول مقایسات زوجی در پرسش نامه ی این تکنیک و چه استفاده از نوار مقایسات که شما در نرم افزار اسپرچویس هم می توانید این پرسش نامه را ببینید، حتما باید به شخصی که این سوالات را قرار است جواب دهد، به اصطلاح تصمیم گیرندگان و یا کارشناسان یا خبرگان، بایستی این ها را به آن شخص کاملا توضیح دهید و شخص باید آگاه باشد که چه جوابی قرار است بدهد تا مقدار ناسازگاری شما قابل قبول باشد. یا از حداقل خطا برخوردار باشد. در هر مسئله ای که شما پرسش نامه خود را به طرف مقابل می دهید حتما باید مسئله را کاملا برای شخص تشریح کنید، چه مربوط به مسئله ی سلسله مراتبی باشد و چه مربوط به بحث های رواشناسی یا هر موضوع دیگری که باشد. پس شما موظف هستید که این اطلاعات را برای شخص توضیح دهید و حتی برخی از محققان حساس هستند که بدانند شخصی که این اطلاعات را توضیح می دهد از لحاظ علمی در چه سطحی بوده است. یعنی حتی نتایجی که بدست آورده اید برای بسیاری افراد که میخواهند از نتایج شما استفاده بکنند علاوه براینکه دانش شما برای این افراد مهم است، بعلاوه برای آنها مهم است شاخص هایی که انتخاب کرده اید به چه صورتی بوده است و اینکه شما چقدر تعهد داشته اید که نتایج درست را قرار دهید، درست تحقیق کنید، معیار های درستی را انتخاب کنید، و اینکه مرور ادبیات جامعی داشته باشید. برای آن اشخاص حتی مهم است که بدانند افرادی که جواب داده اند به چه میزان توجیه شده اند و سطح شما به چه اندازه بوده که شما بتوانید آن هارا درست توجیه کنید در غیر این صورت مطلب و تحقیق شما برای آن ها اعتبار کافی ندارد.

اگر این مسائل را در پایان نامه ی خود به کار ببرید و در جلسه ی دفاع درباره ی آنها صحبت کنید کاملا تسلط شما به این مباحث را نشان می دهد و باعث می شود که تسلط بر موضوع و همچنین جلسه خود را داشته باشد و قطعا نمره خیلی بالایی میگیرید.

قدم چهارم: تشکیل ماتریس تصمیم در روش AHP و محاسبه اوزان گزینه ها

قسمت بعدی که شما باید در روش AHP استفاده کنید و در آن توجه کنید به آن قسمت این است که جدول مقایسات زوجی هایی که وزن آنها را بدست آوردیم کنار هم قرار دهیم سطح هایی که در قدم اول مشخص شده اند در این جا کاربرد دارند. یعنی برای هر سطح ما یک ماتریس تصمیم داریم. که متریس تصمیم گزینه ها در ماتریس تصمیم زیر معیار ها ضرب می شود و سپس حاصل در ماتریس تصمیم معیار ها نیز ضرب می شود. که ما در نهایت به وزن گزینه ها می رسیم. ماتریس تصمیم معیار ها در AHP یک ماتریس ستونی است که این باعث می شود حاصل جواب این تکنیک یک ماتریس ستونی باشد که تعداد سطر های آن برابر است با تعداد گزینه های آن و هر سلول این ماتریس متناسب با گزینه های مورد نظر است.

قدم پنجم: نرمالایز کردن اوزان

و قدم نهایی که نیاز است حتما پیاده سازی کنید نرمال سازی نتایج است. یعنی اینکه آن ها را در یک مقیاس قرار دادی قرار دهیم. زمانی که مقدار را در مقیاس قرار دادی صفر تا یک قرار می دهیم باعث می شود که برای محققینی که قصد دارند مطالعات شما را بررسی کنند راحت تر و قابل فهم تر باشد. به عنوان مثال: زمانی که شما در درس زبان انگلیسی نمره کسب می کنید که این نمره از سی نمره است، شما باید آن را در مقیاس صفر تا بیست که مورد قبول ایران است قرار دهید. در غیر این صورت نمره ی شما ثبت نمی شود پس شما هیچ نمره ای ندارید که غیر از مقیاس صفر تا بیست باشد و در کارنامه ی شما ذکر شده باشد. اگر شما عدد 25 از 30 بگیرید ممکن است که سخت باشد بخواهید عملکردتان را نسبت به درس دیگر بسنجید. مگر اینکه آن را در مقیاس صفر تا بیست قرار دهید و بتوانید به راحتی آن را بسنجید. زیرا ما عادت کرده ایم که از مقیاس صفر تا بیست استفاده کنیم.

 

https://sharifnegar.ir/performing-ahp-thesis-chapter-4/