آموزش روش anp (ای ان پی) با مثال در سوپر دسیژن

مراحل انجام یک مسئله به روش ای ان پی را می توان در موارد زیر خلاصه کرد:

فرایند تحلیل شبکه‌ای یا ای ان پی، یک تئوری ریاضی است که به طور سیستماتیک با انواع وابستگی‌ها سر‌وکار داشته و به طور موفقیت‌آمیزی در زمینه‌های گوناگون به‌کار گرفته شده است. این روش از سوی ساعتی توسعه یافت تا اولویت‌هایی را برای تصمیم‌ها فراهم آورد بدون آن که فرضیاتی درباره رابطه سلسله مراتبی یک سویه میان سطوح تصمیم انجام گیرد. روش ای ان پی براساس تحلیل مغز انسان برای مسایل پیچیده با ساختار غیررده‌ای و به منظور اصلاح روش AHP ارایه شده است. در این روش برای مدل کردن مسئله شبکه‌ای که گره‌های موجود در این شبکه معادل هدف⁽⁵⁾، معیارها⁽⁶⁾ و گزینه‌ها⁽⁷⁾ است، رسم می‌شود. بردارهای جهت‌داری که این گره‌ها را به‌هم وصل می‌کنند، نشان‌دهنده جهت اثر گره‌ها بر یکدیگر است. فرآیند تجزیه و تحلیل شبکه‌ای مسئله تصمیم‌گیری را با به‌کارگیری دیدگاه سیستمی توأم با بازخورد⁽⁸⁾ مدل‌سازی می‌کند.

تکنیک ای ان پی با چارچوب جامع و فراگیر، تمامی تعاملات و روابط میان سطوح تصمیم‌گیری را که تشکیل یک ساختار شبکه‌ای می‌دهد، می‌تواند در نظر گیرد. خوشه‌ها معرف سطوح تصمیم‌گیری‌اند و کمان‌ها تعاملات میان سطوح تصمیم‌گیری را نشان می‌دهند. جهت کمان‌ها وابستگی را مشخص می‌کند.

همانطورکه مشاهده می‌شود، ساختار سلسله مراتبی حالت خاص و ویژه‌ای از ساختار شبکه‌ای می‌باشد. شکل زیر ساختار شبکه‌ای ارائه را نشان می‌دهد.

برای هر دسته از ارتباطات ماتریس مقایسات زوجی تشکیل می شود که در آموزش به آنها پرداخته شده است. به عنوان مثال، برای مقایسه معیارها به صورت جدول زیر عمل می شود.

	قیمت	مصرف	راحتی	مدل
قیمت	1	3	2	2
مصرف	1/3	1	1/4	1/4
راحتی	1/2	4	1	1/2
مدل	1/2	4	2	1

همچنین نمونه معرفی ارتباطات درونی بین معیارها در زیر رسم شده است. شما نیز بایستی بر اساس این الگو ارتباطات درونی را در پایان نامه نشان دهید.

ساده‌ترین شبکه، از تعدادی خوشه به همراه عناصر درون آن‌ها ساخته می‌شود. در مواردی که عناصر یک خوشه روی همه یا برخی عناصر خوشة دیگر اثر می‌گذارند (یا از آن‌ها اثر می‌پذیرند)، ارتباطی بین دو خوشه ایجاد می‌شود که آن را وابستگی بیرونی می‌نامیم. وابستگی دو سویه بین دو خوشه به عنوان چرخۀ بازخورد بیان می‌شود و هنگامی‌که عناصر به عناصر درون خوشه خودشان مرتبط می‌شوند، وابستگی درونی وجود دارد. کاربرد وابستگی‌های درونی و بیرونی در حقیقت بهترین روشی است که می‌توان درشناسایی و معرفی مفاهیم تأثیرگذاری یا تأثیرپذیری در میان خوشه‌ها و عوامل با توجه به یک عامل خاص، مورد استفاده قرار داد.

در مرحله مدل‌سازی، هدف تصمیم‌گیری، شاخص‌های تصمیم‌گیری و گزینه ممکن مشخص می‌شود. از طریق مقایسه زوجی می‌توان وزن نسبی معیارها و زیرمعیارها را مشخص کرد. مقایسه‌ی زوجی عناصر در هر سطح با توجه به اهمیت نسبی آن نسبت به معیار کنترل، شبیه روش AHP انجام می‌شود. در چنین مقایسه‌هایی، یک معیار نسبی از 1 تا 9 جهت مقایسه دو عامل به‌کار می رود. در مرحله بعد وزن‌های داخلی شاخص‌ها و زیرشاخص‌ها که در مرحله مدل‌سازی مشخص شده بودند، محاسبه می‌شود. در این مرحله وابستگی‌های درونی و بازخوردی مد‌نظر می‌باشند.

نکته مهم در قضاوت‌ها و مقایسه‌های زوجی، کنترل سازگاری⁽⁹⁾ آنهاست. این مهم به‌ویژه در تصمیم‌گیری‌های کلان، اهمیت فراوانی دارد، زیرا افراد ممکن است در قضاوت‌های خود به‌صورت ضد و نقیض عمل کنند. در حالت کلی میزان ناسازگاری کمتر از 1/0 در ماتریس‌های مقایسات زوجی قابل قبول می‌باشد. نسبت سازگاری (CR) هر ماتریس محاسبه می‌گردد که در آن CI شاخص سازگاری ماتریس مقایسه زوجی بوده و با استفاده از بزرگترین مقدار بردار ویژه⁽¹⁰⁾، (λmax) و بعد آن (n)، برآورد می‌گردد. نرخ ناسازگاری⁽¹¹⁾ توسط نرم‌افزار برای هر ماتریس مقایسه زوجی محاسبه و ارائه می‌شود که اگر از 1/0 فراتر رود آن قضاوت ناسازگار است و در نحوه قضاوت باید تجدیدنظر شود.

سوپرماتریس برای تجزیه و تحلیل وابستگی‌های داخلی میان اجزای سیستم، به‌کار می‌رود. اجزای سوپرماتریس از ماتریس‌های مقایسات زوجی وابستگی‌های درونی حاصل شده و در آن جای‌گذاری می‌شوند. هر ارزش غیر صفر در ستون سوپرماتریس، نشانگر اهمیت نسبی وزن حاصل شده از ماتریس‌های مقایسات زوجی وابستگی‌های درونی می‌باشد. یک سوپرماتریس درحقیقت یک ماتریس جزءبندی شده است که در آن هر بخش از ماتریس، رابطه میان 2 گره (سطح تصمیم‌گیری) را در کل مسئله تصمیم‌گیری نشان می‌دهد. فرم استاندارد یک سوپرماتریس که توسط معرفی شده است، در شکل (2) قابل مشاهده است که C بیانگر گره‌ها و e بیانگر عناصر درون گره‌ها است. بردارهای W درون ماتریس نیز بردارهای وزنی حاصل از مقایسات زوجی عناصر گره‌ها با یکدیگر است یا همان ماتریس تصمیم ها. در زیر سوپر ماتریس ارائه شده توسط آقای ساعتی را مشاهده می کنید.

همچنین برای مثال ارائه شده توسط شریف نگار نیز ساختار سوپر ماتریس بصورت زیر است.

همان‌طور که ذکر شد، هر یک از خوشه‌های مدل در مدل‌سازی ای ان پی، دارای سه وضعیت سوپرماتریس غیروزنی⁽¹²⁾ (ماتریس حاوی اولویت‌ها که از مقایسه دودویی به‌دست آمده است)، وزنی⁽¹³⁾ (عناصر ماتریس در وزن خوشه ضرب می‌شود) و حدی⁽¹⁴⁾ (از به‌توان رساندن ماتریس وزن‌دار تا زمانی‌که همه عناصر برابر شوند و به پاسخ برسد، به دست می‌آید) هستند. لازم به ذکر است که درایه‌های صفر موجود در ماتریس، این مطلب را می‌رساند که عامل متناظر موجود در ستون این سوپرماتریس روی دیگر عوامل تأثیرگذار نبوده است؛ زیرا دارای رابطه تعاملی با یکدیگر نیستند.

برای مشاهده آموزش روش ANP فازی اینجا کلیک کنید.

 

دانلود